აშშ კრძალავს ხელოვნურ საკვებ საღებავებს – დროა საქართველომაც გადახედოს საკვები პროდუქტების უსაფრთხოებას


პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,

2025 წლის 22 აპრილიდან, აშშ-ში საკანონმდებლო დონეზე იწყება ხელოვნური საკვები საღებავების ეტაპობრივი აკრძალვა.

ეს ეხება ბავშვებში ქცევით დარღვევებთან, ალერგიებთან და კიბოს რისკებთან დაკავშირებულ ყველაზე გავრცელებულ საღებავებს, მათ შორის Red 40, Yellow 5, Blue 1 და სხვა.

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი?

კვლევებმა აჩვენა, რომ ზოგი ხელოვნური საღებავი შეიძლება:

- გამოიწვიოს ჰიპერაქტიურობა და ყურადღების დეფიციტი (ADHD) ბავშვებში


- გაზარდოს კიბოს რისკი ცხოველებზე ჩატარებული ლაბორატორიული ცდების მიხედვით


- გამოიწვიოს ალერგიული რეაქციები, კანის გაღიზიანება და ქცევის ცვლილებები


- გავლენა იქონიოს ნერვულ სისტემაზე და მეტაბოლურ ფუნქციებზე

ეს საღებავები ძირითადად გამოიყენება: ლიმონათებში, კანფეტებში, ხილის ჟელეებში, იოგურტებში, საჭმლის ფერსათავებში, ჩიფსებში და ბავშვთა საკვებში.

აკრძალული საღებავები აშშ-ში:

- Red No. 3 (Erythrosine)


- Red No. 40


- Yellow No. 5


- Yellow No. 6


- Blue No. 1


- Blue No. 2


- Green No. 3


- Citrus Red No. 2

FDA გეგმავს, რომ ამ ნივთიერებების სრული ამოღება მოხდეს 2027 წლისთვის საკვებიდან, ხოლო მედიკამენტებიდან 2028 წლისთვის.

ბუნებრივი ალტერნატივები:

FDA ამავე დროს იწყებს ბუნებრივი საღებავების რეგისტრაციას, როგორიცაა:

- ჭარხლის წვენი


- სტაფილოს ექსტრაქტი


- წითელი კომბოსტოს ფერი


- Butterfly Pea Flower Extract

ეს ინგრედიენტები უფრო ძვირია, მაგრამ არ არის ტოქსიკური და არ შეიცავს ჯანმრთელობისთვის საშიშ კომპონენტებს.

პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:

„ეს არ არის უბრალო საკვების თემა – ეს არის საჯარო ჯანმრთელობის უსაფრთხოება.

მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოშიც მოქმედებს საკვები პროდუქტების კონტროლი, დღეს ჩვენს ბაზარზე კვლავ ხელმისაწვდომია პროდუქტები, რომლებიც შეიცავს ამავე საღებავებს, იმპორტირებული ან ადგილობრივი წარმოების სახით.

არ არსებობს გამჭვირვალე რეგულაცია, რომელიც მომხმარებელს აცნობებს, შეიცავს თუ არა პროდუქტი იმ საღებავებს, რომლებიც აშშ-ში უკვე აიკრძალა.

არ არსებობს მოთხოვნა, რომ ეტიკეტზე ეწეროს, შეიცავს თუ არა პროდუქტი ნივთიერებებს, რომლებიც დაკავშირებულია ქცევით პრობლემებთან ან ალერგიებთან ბავშვებში.

ეს რეგულაციების ნაკლებობა ნიშნავს იმას, რომ ბავშვი საქართველოში უფრო დაუცველია, ვიდრე ამერიკაში – და ეს მიუღებელია.“

საჯარო ჯანმრთელობის გავლენა:

- საზოგადოებას არ აქვს ინფორმაცია, როგორ აისახება საკვები საღებავები მათ ბავშვებზე


- არ ხდება სკოლებში, ბაღებში და საავადმყოფოებში გამოიყენებადი საკვების შემადგენლობის გაკონტროლება


- არ არსებობს მოსახლეობის ინფორმირება მაღალი რისკის შემცველი საღებავების შესახებ


- მარტივი ქცევითი ცვლილებები (აგრესია, ყურადღების გაფანტვა, გაღიზიანება) შესაძლოა არასწორად შეფასდეს ფსიქოლოგიურ პრობლემად, როცა მიზეზი შეიძლება იყოს კვება

რეკომენდაციები საქართველოსთვის:

- ჯანდაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროებმა უნდა შეიმუშაონ ეროვნული რეგულაცია ხელოვნური საღებავების შესახებ.


- კონკრეტული ფერის კოდები (E ნომრები) უნდა აიკრძალოს ან დადგინდეს ზღვრული რაოდენობები.


- ბავშვთა პროდუქტებზე უნდა იყოს ეტიკეტირება – “შეიძლება შეიცავდეს საღებავებს, რომლებიც იწვევს ჰიპერაქტიურობას”.


- საჯარო სკოლებში და ბაღებში უნდა აიკრძალოს საღებავების შემცველი პროდუქტები.

წყაროები:

- FDA ოფიციალური განცხადება – Red No. 3-ის აკრძალვა:

https://www.fda.gov/…/fda-revoke-authorization-use-red-no-3…

- ABC News – “US to phase out artificial dyes amid cancer concerns”

https://abcnews.go.com/…/rfk-jr-plans-phase…/story…

- People.com – “Red No. 3 linked to cancer banned by FDA”

https://people.com/red-no-3-fda-ban-citing-cancer-risks…

- Food & Wine – “FDA moves to ban synthetic dyes”

https://www.foodandwine.com/fda-bans-petroleum-based…

დამატებითი ინფორმაცია:

შენი ექიმი – სწორი ინფორმაცია ჯანმრთელობისთვის:

https://www.sheniekimi.ge

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი. WHO-ს ექსპერტი, Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე.

გააზიარეთ ეს ინფორმაცია — რადგან ბავშვების უსაფრთხოება იწყება სწორ ინფორმაციაზე წვდომით.

#გიორგიფხაკაძე #ხელოვნურისაღებავები #საკვებისუსაფრთხოება #საჯაროჯანმრთელობა #FDA #წარმატებული პრევენცია #შენიექიმი #აქხარისხია #AccreditationCanada

#drpkhakadze #გიორგიფხაკაძე #აქხარისხია https://sheniekimi.ge/2025/05/29/%e1%83%90%e1%83%a8%e1%83%a8-%e1%83%99%e1%83%a0%e1%83%ab%e1%83%90%e1%83%9a%e1%83%90%e1%83%95%e1%83%a1-%e1%83%ae%e1%83%94%e1%83%9a%e1%83%9d%e1%83%95%e1%83%9c%e1%83%a3%e1%83%a0-%e1%83%a1%e1%83%90/